Cốt bát hương thường được nhắc tới khi bốc bát hương trong văn hóa thờ cúng của chúng ta được ghi ra tờ giấy rồi cho vào bát hương với mục đích để ghi lại đối tượng được thờ cúng.
Có nhiều quan điểm trái chiều khi thờ cúng tổ tiên
Cho rằng khi cho rằng việc ghi cốt bát hương (tờ dị hiệu) mới xuất hiện gần đây. Với quan niệm rằng Vong linh ngự ở bát hương, nên thường thầy cúng hay có câu “nhập lô nhang” với ngụ ý là thỉnh hương linh nhập vào bát hương thì mới linh ứng. Chính vì vậy mà thầy cúng thường ghi đối tượng được thờ vào tờ dị hiệu rồi cho vào bát hương, hiện nay có cho thêm thất bảo thường bao gồm: vàng, bạc, ngọc, xà cừ (ngọc trai), hổ phách, san hô đỏ, và mã não
Với lối thờ hiện nay phổ biến thường có 3 bát hương: Ở giữ to nhất là bát thờ Thần linh, bên phải thờ Gia tiên, bên trái thờ Bà tổ cô; Hướng nhìn từ ngoài nhìn vào ban thờ
Và nhiều gia đình đã đặt Đỉnh đồng kèm hạc ở trong cùng và cao nhất với quan niệm “Bát hương tựa Núi” và Đỉnh đồng chỉ để trang trí, trong khi Đỉnh sinh ra để đốt hương hoặc các loại cây vỏ cây có mùi thơm để xông cho gian thờ cúng thơm tho.
Với lối thờ cúng ngày nay thường ban thờ 1 lớp, có khi chỉ cần 1 cấp, 2 cấp. có khi tam cấp tùy gia chủ. Có khi đặt đài nước, mâm bồng, chóe, bát hương, lư đồng, di ảnh … tính từ ngoài vào theo sơ đồ sau:
Đây là hình ảnh minh họa về cốt bát hương (tờ dị hiệu) mà các cụ thường thấy
Việc bốc bát hương được cho là rất quan trọng cần đón “Thầy cúng” về giúp cho yên tâm, điều này rất phổ biến, vì chúng ta cho rằng mình là người trần mắt thịt không hiểu chuyện sợ phạm vào điều cấm kỵ, rồi sợ động bát hương …
Tuy nhiên với tục thờ cúng theo lối cổ của người Việt từ ngàn đời nay chỉ cần có bát hương với mục đính chính để cắm hương. Hương linh ngự ở Hương án (Ngai, ỷ, khám, bài vị, di ảnh …) chứ không ngự ở bát hương như quan niệm gần đây. Chính vì vậy nên thường bát hương sẽ không có bất cứ thứ gì, mà chỉ có tro hoặc cát để dễ cắm nhang. Với gia đình khó khăn thì có thể cắm hương ra ống bơ hoặc bát ăn cơm cho gạo vào, hoặc cắm vào khoanh chuối …
Còn với ban thờ theo lối cổ thường chia rõ ràng 3 lớp:
Ngoài cùng là Hương án: Bài trí bát hương và các đồ thờ như là chân nến, đèn dầu, bát nước, đĩa trầu …
Ở giữa là Thực án: Nơi bày mâm cơm, rượu, thịt …
Trong cùng là Ngự án: Đây là nơi hương linh về ngự có thể là Ngai, ỷ, khám, bài vị, di ảnh … hoặc kết hợp đúng lề lối thờ cúng
Và thờ lối cổ thường chỉ có duy nhất Một bát hương thờ gia tiên với câu nói rất nổi tiếng của các cụ đó là “Tiên tổ Thị Hoàng” tức là trong nhà thì Tổ tiên là Vua. Còn thường đôi gia đình thờ Thần linh thì có ban riêng, hoặc cây hương ngoài trời…Còn có gia đình thì không thờ Thần linh tại nhà vì cho rằng các ngài được thờ ở Đền, Miếu, Nghè, Đình … của cả vùng rồi. Tuy nhiên khi khấn thì vẫn mời các ngài về dự cùng (hâm hưởng) lộc từ gia đình dâng lên
Mô phỏng cho lối thờ cổ này mời các cụ xem thêm ảnh
Theo quan điểm của thờ theo lối cổ
Con trưởng sẽ được thờ: Ngai, Ỷ, bên trên đặt: Thần chủ hoặc Bài vị
Con thứ chỉ được thờ: Khám thờ, Gía gương, Di ảnh …
Và lối thờ này thì không quan trọng cần có Đỉnh đồng, hạc ; vì đỉnh đồng xưa dùng để đốt hương hoặc các loại cây vỏ cây thơm, nên tự khí này không cần thiết, nếu có cũng được mà không có nhiều tác dụng trong không gian thờ cúng theo lối cổ. Nhiều người thì không thờ Hạc vì cho rằng Hạc là Thần nên không thể đặt lên ban thờ ở tư gia
Qúa trình bốc bát hương rất đơn giản, chúng ta có thể tự làm tại nhà mà không cần thầy cúng, chỉ cần chọn ngày đẹp, ăn mặc chỉnh tề, là tự có thể bốc. Ngày xưa chỉ có Nam chủ gia đình mới bốc, nhưng ngày nay nữa lớn tuổi cũng có thể tham gia bốc bát hương, vì nhiều nhà không có Nam mà chỉ có Nữ.
Đây là sập thờ được đóng theo lối hiện đại, nhưng gia chủ có bày trí theo lối cổ, cũng là cách mà các cụ có thể tham khảo
Với mỗi cách thờ cúng đều gửi gắm sự kính trọng, nhớ ơn tới những người đã khuất, ở đây không bàn tới chuyện Đúng và Sai, mà chỉ mạn đàm về sự phát triển của xã hội, kéo theo nhiều thay đổi của thờ cúng Tổ tiên của chúng ta.
Dù theo lỗi cổ hay theo hiện đại thì các cụ cũng hết sự tỉnh táo, tránh bị lợi dụng gây ra sự tốn kém, lo lắng cho bản thân nhé. Ở đời Phúc Đức từ Tâm mà ra, hãy sống tốt, mội thứ sẽ tốt đẹp đến với chúng ta. Tránh tuyên truyền mê tính dị đoan, ảnh hưởng tới cuộc sống
Nếu có chia sẻ góp ý hãy bình luận để chúng ta cùng tìm hiểu về cách thờ cúng Tổ tiên nhé các cụ!
Sưu tầm bởi Blog tâm linh
